Art of mapping

Art of mapping

The systematics, methodology and logics of a system dynamics model: elaborated in the course of the research into distinct grams, diagram, dynagram, duogram, dictogram and hologram, respectively. The research route began by exploring the diagram.

The word diagram comes from the Greek diagramma = sketch, mathematical figure and from diagraphein = to sketch, describe; dia = through / out and graphein = to write / draw.

The diagram is a drawing in which to write.

The combination of writing and drawing in one, we must interpret as an important function of the diagram. After all, with drawing a visual field appears in space and time and with writing a field of understanding appears in time and space. The diagram mediates both fields in one model.

The unique combination of an understanding field and an imaging field in one model makes it possible for imaging and understanding to reciprocally carry each other in a diaphoresis, dia = through…through, phoreo = always carry, carry with. In the diaphoresis of understanding and imaging, the diagram can be developed into a dynamic model.

This diaphoresis makes possible a diagenesis = ongoing genesis in which image and understanding can enclose and unlock each other. After all, imaging and conceptualization must continue to relate to each other in a continuous development.

Diagenesis thus leads to a dialectic, the dialectic, the science of reasoning, speaking back and forth (legein) between image and understanding. The dispersion of understanding and image in one model makes their dialogue = two-speech/collaboration possible. In and through this dialectic, imaging and understanding are situated in a systematics that can be rationally founded.

The diagram as a visual field and as a conceptual field must be worked out through this dialectic into a system dynamic model. In this way one can develop a rational instrument for a functional strategy in which conceptualization and imaging become complementary to each other in a diacritical way. Diacritic = distinctive, derived from diakritikos, from distinguishing, from diakrinein = to separate, to distinguish, from dia = in two.

The dialectic between image and understanding in turn leads to diagnosis. Diagnosis comes from diagignoskein = to know apart, to know apart, to know how understanding and image relate to each other in a diagram.

This dichotomy takes shape in an open and dynamic system model. After all, the outcome of this dialogue is without beginning and without end.

Learning to work with the diagram as a system dynamic model requires a functional diaphany and epiphany. The word epiphany comes from the Greek epiphaneia = appearance, epiphanein = show, reflexive: suddenly appearing at something, epi = at and phainein = shining, appearing, making appear, showing. Diaphania comes from diaphanes and means translucent, diaphainein = to let shine through, shine through, shine through. Epiphany characterizes imaging and diaphanous characterizes understanding.

The diagram as a system dynamic model should be situated in the functional paradigm . The functional paradigm is characterized by a new strategy in culture alongside the mythic and ontological paradigm (C.A. van Peursen). Each of these three paradigms can be related to a specially designed research cycle. The mythical paradigm to the phenomenological cycle, the ontological paradigm to the empirical cycle, the functional paradigm to the action research cycle. The functional paradigm integrates these three research methods into an open systems model as to think, to feel and to will.

In order to will, feel and think these three research methods, the functional paradigm is elaborated threefold respectively in the logic of a phenomenological cycle, the methodology of an action research cycle and the systematics of an empirical cycle. Each in its own way and yet in conjunction, they form the integral field of research within the functional paradigm.

With the open systems model as a system dynamic model, it becomes possible to distinguish the systematics from the methodology and equally distinguish again from the logic in a dynamic relationship to think (systematics), to feel (methodology), to want (logic). Thus, within the functional paradigm, the diagram still needs to be supplemented by other open system models, such as the dynagram, the duogram, the dictogram and as a middle the hologram. All grammars are system dynamically connected to each other insofar as they and distinct and connected interfere.

With respect to distinct research methods, some grammars may lend themselves better to it than others. For example, the dictogram, among others, has an important function in the phenomenological cycle, which involves tracing the logics of the phenomenon. Similarly, diagrams and dynagrams may have a function in the empirical cycle, in which the tracing of systematics in the distinct domains of mind and matter must be addressed before they can be mirrored in image and understanding. In the further development of the action research cycle as a research method of the functional paradigm, the hologram should come into function.

System is a system. The word system is derived from systema (Latin) and sustèma (Greek) and means organic whole, organism, composition, from sunistèmi which means I put together, I unite; from sum = together and histèmi = I do stand, I set. A hologram as a system dynamic field makes image and understanding put together in an organic whole ( to be distinguished from a mechanical whole). Hence one can use the hologram, systematically, to examine organic laws in, for example, persons and organizations, to be understood as open systems (organical) as opposed to closed systems (mechanical).

An organic system is a whole (holon) in which the members within a field behave as constituent members of and from that whole, without which the whole cannot function as a whole, but in which the members cannot be arbitrarily replaced by other members without far-reaching implications for both the members and the whole. Therefore, the whole is more than the sum of its members since, hierarchically, above the members, the whole can relate back to other members and other systems without surrendering its individuality. The members in their function relate to each other and to the whole in a multifaceted way.

A mechanical system is a whole in which the parts within a field behave as much as constituent parts in that whole, without which the whole cannot function as a whole, therein, however, the parts according to their mechanical function in the whole can be replaced, albeit not arbitrarily, by other parts without implications for both the parts and the whole. That whole should be understood as a closed system since any other intruding part can seriously disturb the whole in its function. The parts relate in their function to each other and to the whole in an unambiguous way.

It may be clear that the boundary between an organic and a mechanical system may very well blur, since in certain fields of science one tries to handle an organic system entirely as a mechanical system and vice versa, causes a mechanical system to evolve into an organism; the question is, however, with what well-considered and or not yet thought through consequences. This blurring can be deplored or welcomed, more important is to understand and comprehend what threats and what opportunities they may represent. An open system modeling can perhaps provide the time and space to valorize their interactions insofar as they enter into constructive interference.

An organic system should be visualized whenever possible both pictorially and conceptually in one of the aforementioned diagrams, to be visualized as a field and or a matrix. A mechanical system has its very own visualizations; one speaks of a blueprint, a fork, fishbone or flow diagram, a tree diagram, all to visualize and understand deductive and or inductive causal relations between distinct positions and ditto variables.

Method is a fixed way of doing things. Derived from methodus (Latin) and methodos (Greek) and means to trace by following a trail; from meta = after, to, after, changed, higher and hodos = way. Both the problem-driven research and the process-driven research in the action research cycle outline the two paths by which respectively understanding and imaging can each take shape in their own way, as well as the field in which understanding and imaging should relate to each other as position to relation. The method is only a scientific method if it can demonstrate that the defining steps on that path matter.

Model means example. Derived from modulus = measure, melody, diminutive form of mode = magnitude, measure, yardstick, precept, rule; keeping the measure, indicating the measure, manner, way. The various open system models show us a way in which image and understanding can be thought of in space (composition) and in time (configuration). For the purpose of shaping a dictogram, a path is described and that path must be methodically gone as posed within and through the system. And the system finds its arrangement and structure in the hologram as a system dynamic field. Thus it becomes clear how the method in the functional research field seeks its way analogous to the systematics formed or yet to be formed.

In addition to distinguishing systematics (thinking) from methodology (feeling), we introduce a third dimension concerning logics (wanting). Logic should be distinguished from logic. Logic and logic relate to each other as the dimension of image to the dimension of understanding. The term logic refers to the doctrine of the laws of thought. Logic is derived from logic (Latin) and logikè (Greek, vr. of logikos) = involving language, involving disputing, involving reason, shortened from logikè technè = skill, from logos = number, story, word, conversation, thought, philosophical conceptualization, reason, from legein = gathering, speaking, discussing, naming.

We introduce the term logos in order to express not so much the laws of thought as the laws of willing, of moving, of right moving. That moving we found in dialectics as the moving back and forth. Reasoning, more than arguing, informs us about right moving in thinking, and that right moving in thinking is not possible without right willing. Willing and thinking we understand in the hologram as polar dynamics, situated in reflection on the vertical.

Does logic investigate the right positions regulating relations, so does logic investigate the right relations regulating positions.

The distinction between a quantitative system dynamic approach (with a view to fathoming a mechanics) and a qualitative system dynamic approach (with a view to fathoming an organics) is important insofar as each domain must recognize its own possibilities and limits, therefore a bridge must be built between the two domains if we are to continue to man the complex reality in a simplex manner.

De kunst van het in kaart brengen

De systematiek, methodiek en logiek van een systeemdynamisch model: in de loop van het onderzoek uitgewerkt in onderscheiden grammen, respectievelijk diagram, dynagram, duogram, dictogram en hologram. De onderzoeksroute begon met het diagram te exploreren.

Het woord diagram komt van het griekse diagramma = schets, mathematische figuur en van diagraphein = schetsen, beschrijven; dia = door / uiteen en graphein = schrijven / tekenen.

Het diagram is een tekening waarin kan worden geschreven.

De combinatie van schrijven en tekenen ineen, moeten we duiden als een belangrijke functie van het diagram. Immers met de tekening verschijnt een beeldveld in ruimte en tijd en met het schrijven verschijnt een begripsveld in tijd en ruimte. Het diagram bemiddelt beide velden in één model.

Door de unieke combinatie van een begripsveld en een beeldveld in één model wordt het mogelijk dat beeldvorming en begripsvorming elkaar wederzijds gaan dragen in een diaforese, dia = door…heen, phoreo = telkens dragen, met zich meedragen. In de diaforese van begripsvorming en beeldvorming kan het diagram ontwikkeld worden tot een dynamisch model.

Deze diaforese maakt een diagenese = doorgaande wording mogelijk waarin beeld en begrip elkaar kunnen insluiten en ontsluiten. Immers beeldvorming en begripsvorming dienen in een voortdurende wording zich tot elkaar te blijven verhouden.

Diagenese leidt zo doende tot een dialectiek, de dialectica, de redeneerkunde, het heen en weer spreken (legein) tussen beeld en begrip. Het uiteenleggen van begrip en beeld in één model maakt hun dialoog = tweespraak / samenspraak mogelijk. In en door deze dialectiek worden beeldvorming en begripsvorming gesitueerd in een rationeel te funderen systematiek.

Het diagram als beeldveld en als begripsveld dient middels deze dialectiek uitgewerkt te worden tot een systeem dynamisch model. Zo doende kan men een rationeel instrument ontwikkelen voor een functionele strategie waarin begripsvorming en beeldvorming op een diakritische wijze complementair aan elkaar worden. Diakritisch = onderscheidend, ontleend aan diakritikos, van het onderscheiden, van diakrinein = scheiden, onderscheiden, van dia = in tweeën.

De dialectiek tussen beeld en begrip op haar beurt voert tot de diagnose. Diagnosis komt van diagignoskein = het uit elkaar kennen, het uiteen leren kennen, te weten komen hoe begrip en beeld zich tot elkaar verhouden in een diagram.

Deze tweespraak krijgt gestalte in een open en dynamisch systeem model. Immers de uitkomst van deze tweespraak of samenspraak is zonder begin en zonder einde.

Leren werken met het diagram als een systeem dynamisch model vraagt om een functionele diafanie en epifanie. Het woord epifanie komt van het griekse epiphaneia = verschijning, epiphanein = laten zien, reflexief: plotseling te voorschijn komen bij iets, epi = bij en phainein = schijnen, blijken, doen verschijnen, tonen. Diafanie komt van diaphanes en betekent doorzichtig, diaphainein = laten doorschijnen, doorschijnen, doorheen schijnen. De epifanie karakteriseert de beeldvorming en de diafanie karakteriseert de begripsvorming.

Het diagram als een systeem dynamisch model dient in het functionele paradigma gesitueerd te worden. Het functionele paradigma wordt gekenmerkt door een nieuwe strategie in de cultuur naast het mythische en ontologische paradigma (C.A. van Peursen). Elk van deze drie paradigmata kan gerelateerd worden aan een speciaal daartoe ontworpen onderzoekscyclus. Het mythische paradigma aan de fenomenologische cyclus, het ontologische paradigma aan de empirische cyclus, het functionele paradigma aan de action research cyclus. Het functionele paradigma integreert deze drie onderzoeksmethoden in een open systeem model als te denken, te voelen en te willen.

Om deze drie onderzoeksmethoden te kunnen willen, voelen en denken wordt het functionele paradigma respectievelijk drieledig uitgewerkt in de logiek van een fenomenologische cyclus, de methodiek van een action research cyclus en de systematiek van een empirische cyclus. Ieder op hun eigen wijze en toch in samenhang vormen zij het integrale onderzoeksveld binnen het functionele paradigma.

Met het open systeem model als systeem dynamisch model wordt het mogelijk om de systematiek onderscheiden van de methodiek en evenzeer weer te onderscheiden van de logiek in een dynamisch verband te denken (systematiek), te voelen (methodiek), te willen (logiek). Zodoende dient binnen het functionele paradigma het diagram nog aangevuld te worden met andere open systeem modellen, zoals het dynagram, het duogram, het dictogram en als midden het hologram. Alle grammetjes zijn systeem dynamisch met elkaar verbonden voor zover ze en onderscheiden en verbonden interfereren.

Met betrekking tot de onderscheiden onderzoeksmethoden kan het ene grammetje zich er beter toe lenen dan het andere. Zo heeft onder andere het dictogram een belangrijke functie in de fenomenologische cyclus, waarin het opsporen van de logiek van het fenomeen aan de orde komt. Zo kunnen diagrammen en dynagrammen een functie krijgen in de empirische cyclus, waarin het opsporen van de systematiek in de onderscheiden domeinen van geest en stof aan de orde dient te komen, alvorens ze te kunnen spiegelen in beeld en begrip. In de verdere ontwikkeling van de action research cyclus als onderzoeksmethode van het functionele paradigma dient het hologram in functie te komen.

Systeem is een stelsel. Het woord systeem is ontleend aan systema (latijn) en sustèma (grieks) en betekent organisch geheel, organisme, compositie, van sunistèmi dat betekent ik stel samen, ik verenig; van sun = samen en histèmi = ik doe staan, ik stel. Een hologram als systeem dynamisch veld doet beeld en begrip samen stellen in een organisch geheel ( te onderscheiden van een mechanisch geheel). Vandaar dat men met het hologram, systematisch, organische wetmatigheden kan onderzoeken in bijvoorbeeld personen en organisaties, op te vatten als open systemen (organiek) in tegenstelling tot gesloten systemen (mechaniek).

Een organisch systeem is een geheel (holon) waarin de leden binnen een veld zich gedragen als constituerende leden van en vanuit dat geheel, zonder hetwelk het geheel niet kan functioneren als geheel, maar waarin de leden niet willekeurig vervangen kunnen worden door andere leden zonder verregaande implicaties voor zowel de leden als het geheel. Het geheel is dan ook meer dan de som van haar leden aangezien het geheel, hiërarchisch gezien, boven de leden uit, zich weer kan verhouden tot andere leden en andere systemen, zonder haar eigenheid prijs te geven. De leden verhouden zich in hun functie tot elkaar en tot het geheel op een meerduidige wijze.

Een mechanisch systeem is een geheel waarin de delen binnen een veld zich evenzeer gedragen als constituerende delen in dat geheel, zonder hetwelk het geheel niet kan functioneren als geheel, daarin zijn echter de delen overeenkomstig hun mechanische functie in het geheel wel te vervangen, zij het niet willekeurig, door andere delen zonder implicaties voor zowel de delen als het geheel. Dat geheel dient opgevat te worden als een gesloten systeem daar elk ander binnendringend deel het geheel danig kan verstoren in haar functie. De delen verhouden zich in hun functie tot elkaar en tot het geheel op een eenduidige wijze.

Het moge duidelijk zijn dat de grens tussen een organisch en een mechanisch systeem zeer wel kan vervagen, aangezien men in bepaalde wetenschapsdomeinen een organisch systeem geheel en al tracht te hanteren als een mechanisch systeem en vice versa, een mechanisch systeem doet evolueren tot een organisme; de vraag is echter met welke doordachte en of nog niet doordachte consequenties. Deze vervaging kan men betreuren of toejuichen, belangrijker is om te begrijpen en te verstaan welke bedreigingen en welke kansen ze kunnen inhouden. Een open systeem modellering kan wellicht de tijd en de ruimte bieden hun interacties te valoriseren voor zover ze een constructieve interferentie aangaan.

Een organisch systeem dienen we waar mogelijk zowel beeldlogisch als begripslogisch te visualiseren in één van voornoemde diagrammen, te visualiseren als een veld en of een matrix. Een mechanisch systeem heeft zo haar geheel eigen visualiseringen; men spreekt van een blauwdruk, een vork, visgraat of stroomdiagram, een boomdiagram, dit alles om deductieve en of inductieve causale betrekkingen tussen onderscheiden posities en dito variabelen in beeld en tot begrip te brengen.

Methode is een vaste manier van handelen. Afgeleid van methodus (latijn) en methodos (grieks) en betekent het naspeuren door een spoor te volgen; van meta = na, naar, achterna, veranderd, hoger en hodos = weg. Zowel het probleem gestuurde onderzoek als het proces gestuurde onderzoek in de action research cyclus schetsen de twee wegen waarop respectievelijk begripsvorming en beeldvorming ieder op eigen wijze gestalte kunnen krijgen, als ook het veld waarop begrip en beeld zich tot elkaar dienen te verhouden als positie tot betrekking. De methode is pas een wetenschappelijke methode als zij kan aantonen dat de bepalende stappen op die weg er toe doen.

Model betekent voorbeeld. Ontleend aan modulus = maat, melodie, verkleiningsvorm van modus = omvang, maat, maatstaf, voorschrift, regel; het maat houden, de maat aangeven, wijze, manier. De diverse open systeem modellen wijzen ons een weg waarop beeld en begrip in de ruimte (compositie) en in de tijd (configuratie) gedacht kunnen worden. Ten behoeve van het vormgeven aan een dictogram wordt een weg beschreven en die weg dient methodisch gegaan te worden als gesteld binnen en door het systeem. En het systeem vindt haar ordening en structuur in het hologram als een systeem dynamisch veld. Zodoende wordt duidelijk hoe de methode in het functionele onderzoeksveld zich een weg zoekt analoog aan de gevormde of nog vorm te geven systematiek.

Naast de systematiek (denken) te onderscheiden van de methodiek (voelen) voeren we een derde dimensie toe betreffende de logiek (willen). Logiek dienen we in deze te onderscheiden van logica. Logiek en logica verhouden zich tot elkaar als de dimensie van het beeld tot de dimensie van het begrip. De term logica betreft de leer van de wetten van het denken. Logica is ontleend aan logica (latijn) en logikè (grieks, vr. van logikos) = de taal betreffend, het disputeren betreffend, de rede betreffend, verkort uit logikè technè = vaardigheid, van logos = getal, verhaal, woord, gesprek, gedachte, filosofische begripsbepaling, rede, van legein = verzamelen, spreken, bespreken, noemen.

De term logiek voeren we in om niet zozeer uitdrukking te willen geven aan de wetten van het denken als wel aan de wetten van het willen, van het bewegen, van het juiste bewegen. Dat bewegen vonden we terug in dialectiek als het heen en weer bewegende. Het redeneren informeert ons meer dan het argumenteren, over het juiste bewegen in het denken, en dat juiste bewegen in het denken is zonder het juiste willen niet mogelijk. Willen en denken verstaan we in het hologram als polaire dynamieken, in spiegeling gesitueerd op de verticaal.

Onderzoekt de logica de juiste posities die de betrekkingen reguleren, zo onderzoekt de logiek de juiste betrekkingen die de posities reguleren.

Het onderscheid tussen een kwantitatieve systeem dynamische benadering (met het oog op het doorgronden van een mechaniek) en een kwalitatieve systeem dynamische benadering (met het oog op het doorgronden van een organiek) is voor zover van belang dat elk domein haar eigen mogelijkheden en begrenzingen dient te onderkennen, derhalve dient er tussen beide domeinen een brug geslagen te worden, willen we de complexe werkelijkheid op een simplexe wijze kunnen blijven bemensen.